SUMRAK KNjIŽEVNOSTI – Petar Milatović

SUMRAK KNjIŽEVNOSTI

Društvene mreže, kao svojevrsne razbibrige, postale su idealna mjesta za vježbanje vlastitih zabluda koje, često nasilno, nasrću na zdravu pamet.
To se najbolje vidi na primjeru takozvane fejsbuk-literature koja je, u najvećem broju slučajeva, negacija književnosti koja vrvi od infinitiva, često su padeži suvišni, a nepoznavanje imenica, vlastitih, zajedničkih zbirnih, gradivnih, apstraktnih…, nepoznavanje roda i broja i promena imenica po padežima; dakle bez poznavanja elementarnih gramatičkih i pravopisnih pravila, postalo je obrazac ponašanja samozvanih poeta na društvenim mrežama, a da ne govorim o potpunom nepoznavanju karakteristika i svojstava pisanog i govornog jezika (stilistike); nepoznavanju pravilnog rasporeda riječi u rečenici (sintakse); a da ne spominjem skup pravila koja opisuju način stvaranja stihova (versifikaciju); kao i potpuno odsustvo osnovne samokritičnosti.
Umjesto svega toga sveznajuće neznalice se pravdaju takozvanom „umjetničkom slobodom“! Kad neko svoje neznanje i nesposobnost da stvori nešto vrijedno, počne da pravda „umjetničkom slobodom“, budite ubijeđeni da je preskočio brda pojmova prije nego se latio pera, četkice, struna ili dirki, pa ne shvata, niti će ikada moći da shvati, odgovarajuće trajne zakonitosti u svijetu umjetnosti koje svakog stvaraoca obavezuju, jer kao što morate da naučite azbuku da bi čitali, tako morate da savladate obavezujuće zakonitosti u umetnosti da bi mogli da stvarate umjetnička djela….
Književnost preko društvenih mreža i po raznim udruženjima građana, nalazi se na dnu svakog dna na skali koja jasno pokazuje kompletnu posrnulost. Nikad se više nego danas nije knjiga objavljivalo i nikad se kao danas tako malo knjiga čitalo.
Objavljuju svi: kućne pomoćnice, kurve, glumice, pevačice, generali koji su sve ratove izgubili, lopovi, profesionalni nitkovi, udbaši, kočijaši, doušnici, beskućnici, ubice, medijske balavice, kriminalci, poluintelektualci, probisveti, analfabeti… Knjige objavljuju kao da plaćaju muzičke želje preko lokalnih radio-stanica.
Evidentno je antiestetsko ciljano uprosečavanje koje se rimuje sa glagolom kroz gusto granje, a sve to da bi najgore mediokritetstvo postalo vrhovništvo, kako bi se ispunila zla svrha da prazne glave dođu do vrha…
Evidentan negativan trend kanalisanja svijesti do nesvijesti namjerno u pozadinu, do nevidljivosti, gura svojevremeno upozorenje Brodskog koji je, ustvrdivši da je poezija najviša forma ljudskog izražavanja, bez dlake na jeziku dijagnosticirao stanje u kojem se danas nalazimo, da ne čitajući i ne slušajući autentične pjesnike društvo sebe osuđuje na inferiorne načine artikulacije, na artikulaciju jednog političara, jednog prodavca, ili jednog šarlatana, dakle, društvo koje favorizuje sveznajuće neznalice i mediokritete sebi je uskratilo evolutivni potencijal.
Neko će reći da se danas malo čita. Čita se, čita! Naročito su pročitani oni «pisci» koji ništa ne čitaju. Opšti kulturocid najviše pogađa savjesne čitaoce koji su prinuđeni da se okrenu osvjedočenim književnim vrijednostima, klasicima svjetskim i domaćim. Kao urednik časopisa za književnost, kulturu i umjetnost moram imati dobar želudac kako bih preživoo sve ono što se nudi na pijaci na kojoj je najskuplje ono što je najjeftinije.
Taj trend nije iznenađenje u zlom vremenu koje favorizuje programirani haos čiji je cilj suzbijanje evolutivnog i kreativnog potencijala kod čovjeka kao sklopa misaonih, emotivnih i duhovnih konstelacija, a za uzvrat dobijamo podkulturu, kič u skoro svim sferama življenja i mišljenja!
U tom kulturocidu veliku ulogu imaju mnogi mediji. Naime, treba imati na umu da su mediji u svakom istorijskom periodu samo produžena ruka upravljačke oligarhije. Današnji mediji su u službi kvazidemokratske partokratije i najogoljenije mafiokratije i ovakvi mediji i ne kriju svoju terorističku delatnost na um i osjećanja normalnog čoveka čiju su mentalnu higijenu opasno ugrozili upravo instrumentalizovani mediji! U ovoj tranziciji, koja je samo eufemizam za najogoljeniju kriminalnu pljačku, razumije se, ni mediji nijesu pošteđeni, već su dobili precizna zaduženja: gušiti svaku kreativnu misao koja je u službi vitalnih interesa naroda, favorizovati autsajderstvo i mediokritetstvo, pravdati sve što je za osudu, osuđivati sve što je pravedno. U tom izvrnutom sistemu vrijednosti najbolje se snalaze mutivode koji uvek mutna kola i u još jednu prevaru sve nas zavode. Opskurna štiva, bez elementarne pismenosti i bez minimalne misaonosti, bezočno reklamiraju preko instrumentalizovanih medija i na taj način se rugaju zdravoj pameti. U ovakvom odnosu snaga danas bi ugaoni temelji planetarnog književnog osmougaonika bili totalni autsajderi: Homer, Šekspir, Gete, Njegoš, Dostojevski, Tolstoj, Gogolj, Volter, koji ne bi mogli da plate reklame u medijima u kojima se reklamiraju knjige ubica, glumica, probisijeta i analfabeta, već bi bili proglašeni zastarelim i anahronim. Treba li podsećati da istinskim vrednostima uopšte nije potrebna jeftina reklama?
S druge starne, današnji mediji skribomaniju koriste za inauguraciju privida srećnih robova koji književnost, kako je ludidno primijetio Solženjicin, pretvaraju u sluškinju suočenu sa „pećinskim strastima“ koje besomučno i bez griže savjesti „kidaju i čereče naš svijet“ i jedan od ciljeva današnjih instrumentalizovanih medija je skraćivanje vrhova i favorizovanje divljačkog bujanja korova kroz nepismenu skribomaniju poluintelektualaca, na koje je svojevremeno lucidno ukazao dr Slobodan Jovanović.
Smiješno je posmatrati dubinu ljudske plitkoće skribomana koji se, bez elementarnog poznavanja teorije književnosti, uzalud trude da kroz svoje kompilirane skribomanije dosegnu do čovjeka koji je za njih zaista nepoznata kategorija i ta destruktivnost svijesti olakšana je u društvu koje je obolelo od tajkunizacije da bi se se svelo kasnije na značaj najobičnije majmunizacije u svim sferama življenja i mišljenja!
Veliki problem danas imaju «nagrade». Danas imamo daleko više „književnih nagrada“ nego što imamo pravih pisaca. Hiperinflacija književnih nagrada proporcionalna je ogromnoj devalvaciji književnih vrijednosti. Boljim poznavaocima ovdašnjih književnih prilika i neprilika ne preostaje ništa drugo do da se smiju i da plaču istovremeno. Danas književnu nagradu ne možete da dobijete književnim kvalitetom nego stepenom savijenosti kičme, vještinom servilnosti. Malo je reći da su u pitanju klasični klanovi već najogoljenije sektaške ćelije u kojima se neguju najgori manifestacioni oblici totalitarnih sistema, komunističkih i fašističkih.
Kod nas ima daleko više književnih nagrada nego pravih pisaca. Civilizovani svijet nam se smije. Apsolutni smo svjetski šampioni po broju književnih nagrada, a na svjetskoj vrednosnoj književnoj ljestvici nalazimo se na dnu, zajedno sa nekim polupismenim, zaostalim plemenima.
Odgovorno tvrdim da je današnja amaterska književnost u najvećem broju slučajeva negacija književnosti. Ne možemo govoriti o kvalitetu nego samo o kvantitetu, a kvantitet ne čini kvalitet. Da je tako podsjetimo se: Malarmeovo „Popodne jednog Fauna“ štampano je u svega 125 primeraka i ta koreodramska predstava ostala je kao najsugestivnija metaforička priča o savremenom dobu i svetu; Ungaretijeva pjesnička zbirka „Radost“, koja je bila od suštinske važnosti za italijansku književnost dvadesetog vijeka, štampana je u svega 80 primeraka; kultna knjiga Pabla Nerude „Dvadeset ljubavnih pesama i jedna očajna“ štampana je u svega 120 primjeraka i da ne nabrajam dalje, skoro do u beskonačnost, primere iz istorije svjetske literature, sve one čija su dela posmrtno štampana u tiražima sa višemilionskim brojem primeraka, što nedvosmisleno potvrđuje da kvantietet nikako ne može da bude kvalitet. Ovu činjenicu danas svesno i nesvjesno, svejedno, u oba slučaja sa štetočinskim ishodom, zanemaruju upravo oni koji su najpozvaniji da čuvaju i brane dostojanstvo i postojanstvo književne reči, a ovde, prvenstveno, mislim na: urednike, recenzente, izdavače i sve koji su dužni da profesionalnom i odgovornom selekcijom razdvajuju žito od kukolja, a oni, u najvećem broju slučajeva, na žalost i sramotu, dostojanstvo i postojanstvo književne reči, kao i integritete sopstvenih ličnosti, jednostavno prodaju u bescenje dozvoljavajući šundu da se ugnijezdi u carstvo literature, a to je isto kao kad bi na carski presto ustoličili razbojnika! Razbojnika na carski presto u literaturi imamo ne samo metaforično nego i stvarno, a primjera ima previše…