MONOGRAFIJA O MOMIRU KNEŽEVIĆU – Prof. dr Draško Došljak

Prof. dr Draško Došljak
MONOGRAFIJA O MOMIRU KNEŽEVIĆU

Momir Knežević (Petrovići, Nikšić, 1949) profesor na Likovnoj akademiji Univerziteta u Prištin, iza sebe ima bogatu pedagošku i likovnu karijeru. Diplomirao je na Nastavničkom fakultetu u Nikšiću, studirao na Akademiji u Pragu, odsjek restauracija, učio fresko-slikarstvo kod Nauma Andrića, diplomirao na Akademiji akademiji u Prištini (klasa profesora Muslima Mulićija), bio je stipendista španske Vlade u Madridu, radio kao asistent-saradnik kod Eda Murtića u Zagrebu. Za docenta na Fakultetu umjetnosti u Prištini je izabran 1990, 2001. za vanrednog, a 2012. za redovnog profesora. Predavao je zidno slikarstvo i na Akademiji likovnih umjetnosti u Trebinju. Imao je preko 60 samostalnih i više od 300 kolektivnih izložbi. Autor je tri knjige iz oblasti slikarskih tehnika.

U izdanju kragujevačkih „Koraka“, krajem 2022. godine, objavljena je monografija o profesoru Momiru Kneževiću, čiji je autor Srđan Marković (Leskovac, 1951). Luksuzno opremljena monografija u svom sadržaju ima uvodni dio Srđana Markovića („Vreme učenja“ i „Povratak zavičajnim korenima“) i obimnu cjelinu „Kritički napisi o delu Momira Kneževića“).

U uvodnom tekstu, autor monografije Srđan Marković, profesor univerziteta, istoričar umjetnosti, ističe: “Momir Knežević pripada redu stvaralaca koji snagu za opstanak najsuptilnijih slojeva u stvaralaštvu nalazi u rodnom tlu svoje zemlje, u sebi, u precima, u iskonskoj lepoti, surovosti, drami i tragizmu zavičaja iz koga je potekao“.

U ovoj monografiji, kakva pripada velikim profesorima i slikarima, zastupljene su studije, eseji, zapisi o slikarstvu profesora Kneževića od strane najeminentnijih likovnih kritičara, profesora, pedagoga, književnika, slikara: Olga Perović, Sreto Bošnjak, Bogdan V. Musović, Slobodan Slovinić, Stanko Papović, Savo Gregović, Dušan Govedarica, Mihailo Kandić, Tatjana Milosavljević, Zlatimir Marković, Zdravko Vučinić, Mirjana Bajić, Radoš Gačić, Svetlana Jovičić, Dragan Čihorić, Biljana Milosavljević, Nenad Kebara.
Sreto Bošnjak o slikarskom djelu Momira Kneževića, 1997, zapisuje: Knežević slika u ciklusima kojima varira jednu zajedničku, stalnu i opsesivnu temu slikom, kao vizuelnom činjenicom, prevazići stvarnost viđenog i uzdići se u oblast apsolutnog izraza, emotivnog, neposrednog i otvorenog. U toj opsesiji ima starasti i senzualne ljubavi prema materiji slike, ali i dublje vezanosti slikarske svesti uz principe slobode i samostalnosti likovnog govora“.
Olga Perović, takođe, 1997. godine u jednom osvrtu piše: „Slike Momira Kneževića su neka vrsta tradicionalnih, ali do apstrakcije dovedenih pejzaža pretvorenih u same bojene ansamble bez tradicionalne kompozicione i sadržajne strukture. U ekspresivnom ritmu trepere slojevi boje, smjenjuju se jači i blaži tonovi i neutralno tonu u dubinu slike. Centralni dio je uvijek u prvom planu i dalje se razliva, zadržavajući ponekad oblik obojene gromade“.
Bogdan V. Musović, u eseju iz 2009. Godine, a koji je u ovoj monografiji, veli: „Relacije ili likovno kretanje Momira Kneževića seže u one prostore lirske apstrakcije, gdje je suštinski, jedan pogled i jedan motiv memorisao kao pismo i svojevrsnu matricu, uslovljenu svijetlosnim mijenama… Momir Knežević ličnu kartu zavičaja uvijek nosi sa sobom“.
Iz tekstova ove monografije saznajemo da se Momir Knežević kao stvaralac formirao u turbulentnim vremenima, nagloj i temeljnoj promjeni likovnih poetika na jugoslovenskoj sceni koje su obilježile vrijeme sedamdesetih i osamdesetih godina prošloga vijeka. Profesor Knežević je uspio da stvori slikarstvo po mjeri sopstvenog bića, uspio je da stvori sliku kao šifru bića kojom je otvorio put ka stvarnosti, ali stvarnosti metafizičkoga jezgra unjetničkoga djela u kojem mišljenje i sav život mogu naći mir do koga se stiže po cijenu krika, tragičnog krika. Njegovo slikarstvo sadrži u sebi kosmički ritam vremena“.

U monografiji se nalaze kopije fresaka, izbor crteža i slika, kao i dio fotografija sa mnogobrojnih izložbi Momira Kneževića.
Recenzettkinje monografije su dr Milica Todorovič i dr Tijana Borić.

Monografija o Momiru Kneževiću, kako piše u jednoj recenziji, je „naučno utemeljena i stručno vođena studija o stvaralaštvu umetnika koji sa strašću, a strpljivo, skoro pola veka, šalje svoje umetničke poruke boreći se za sopstveno mesto u registru izuzetnih“.

Čestitke i pohvale autoru monografije, prof. Srđanu Markoviću, koji je, na najbolji način, pokazao kako se piše i stvara monografija o jednom slikaru – Momiru Kneževiću velikom profesoru i takvom slikaru!